Actievoerders trekken de haven in

Op dag drie van de actie ‘Halen we het nog? Alles te verliezen, behalve tijd.’ passeerden Grootouders voor het Klimaat in Antwerpen. Met dezelfde boodschap als de voorbije dagen ‘Doe iets aan de klimaatcrisis. En doet het nu.’

De dag begon met een tochtje op de Schelde. De grootouders wilden zelf de haven eens van binnenuit bekijken. En dat kan het best met de waterbus  vanaf de stroom zelf. Erik Verhaert van de Antwerpse afdeling gaf eerst wat cijfers. Sinds 22 april 2022 sloegen de Antwerpse en Zeebrugse havens de handen in elkaar en zijn nu de ‘Port of Antwerp-Bruges’, een naamloze vennootschap van publiek recht met de steden Antwerpen en Brugge als enige aandeelhouders. De haven staat op de lijst van containerhavens op de 13^de plaats. Het maritiem goederenverkeer bedraagt 286.953.686 ton in 2022, voornamelijk containers. Antwerpen is ook de grootste bananenloshaven in de wereld.

De Antwerpse haven huisvest ook de grootste chemische cluster van Europa en de tweede grootste ter wereld, na Houston. Alle chemische wereldspelers zijn er aanwezig. En Zeebrugge is de grootste LNG-hub voor Noordwest Europa. De haven heeft een grote capaciteit voor droge massagoederen en is de thuishaven voor breakbulk of stukgoed. Port of Antwerp-Bruges is de grootste autohaven ter wereld. Het vervoer van de goederen naar her achterland gebeurt in Antwerpen via de binnenvaart (45%), langs de weg (32%), door pijpleidingen (15%) of via het spoor (6%). De haven zorgt direct en indirect voor 162000 jobs en voor een toegevoegde waarde van 21 miljard euro of 4,5% van het BBP.

Grotere havens voor grotere schepen, maar wie moet dat betalen?

Na een uurtje varen bereikte de waterbus Lillo. Covoorzitter van GvhK Hugo Vandienderen schetste een toekomstbeeld van de haven. Vandienderen: “De grootste rederijen zoals Maerks en MSC hebben onderlinge afspraken gemaakt om nog grotere schepen te maken die wel 10000 containers kunnen vervoeren en slechts 25 bemanningsleden nodig hebben. De keerzijde van de medaille is dan wel meer diepgang, grotere kranen, stevigere kaaimuren, ruimere terreinen en meer transport langs water, spoor en weg. En die kost zal worden afgewenteld op de publieke gemeenschap. De tendens voor grotere zeehavens zal een aantal havens uit de markt duwen. Deze beslissingen zijn genomen door ondernemingen en dat is ondemocratisch. We mogen het beleid niet in handen geven van de marktspelers.”

Europese Green Deal gaat verder

’s Avonds waren er nog enkele interessante sprekers uitgenodigd in Stormkop, een ‘vrijstaat’ voor jonge en minder jonge avonturiers. Hans Bruyninckx, professor internationaal milieubeleid en directeur van het Europese milieuagentschap, gaf een overzicht van de Europese Green Deal. Volgens Bruynickx zitten we in een scharniersituatie: “De urgentie lag nog nooit zo hoog en we bereiken kantelmomenten. Bovendien zijn klimaat en biodiversiteit onlosmakelijk met elkaar verbonden. De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zijn een antwoord. En er is geen plan dat zover gaat als de Green Deal.” Volgens Bruynickx moeten we ons energie-, voedsel- en mobiliteitssysteem en de bebouwde omgeving herdenken en heruitvinden.

Helaas staan we voor barslechte problemen en is tijd van cruciaal belang. Maar volgens Bruyninckx benadert het beleid de toekomst irrationeel. Hij meent ook dat de veroorzakers van de problemen deel van de oplossing moeten zijn. Jammer genoeg is er geen centraal gezag om oplossingen af te dwingen. En net nu is versnelling noodzakelijk. Bruyninckx: “Reductie van energieverbruik moet 4X sneller, toename hernieuwbare energie moet maal 2,5, natuurlijke koolstofopslag moet hoger, en ook de circulaire economie moet enkele tanden bijsteken.” De professor internationaal milieubeleid stelt eveneens dat de financiële wereld een partner in de radicale transitie moet zijn. Bovendien wijst hij erop dat er geen pauzeknop is. Hans Bruynickx eindigt klaar en duidelijk: “Er is geen alternatief voor de moeilijke weg van systeemtransities. Vlaanderen heeft een uitstekende kennispositie. En we moeten vertrekken van de sociale realiteit.”

Aandacht voor de circulaire economie

Tycho Van Hauwaert van de Bond Beter Leefmilieu zag nog veel problemen. De vooruitgang hapert en er zijn te weinig beschikbare middelen. Van Hauwaert: “Er zijn doorbraaktechnologieën nodig.” Er zijn weinig ambitieuze sectoren en de geïntegreerde fossiele cluster is een blok aan het been. En er is onvoldoende aandacht voor de stijgende materialenvoetafdruk. We moeten meer schroot gebruiken of plastic moleculen afbreken en opnieuw gebruiken.” PoA op Part of Antwerp, de brug tussen haven en stad, zet vooral in op klimaatmigitatie, maatregelen om de omvang of snelheid van de klimaatsopwarming af te remmen. Van Hauwaert: “Je kan die maatregelen verdelen in duurzame energie, duurzame industrie en duurzame scheepvaart. Bovendien is industrie meer dan productie van basismateriaal. Denk dan aan begrippen als repair, reuse, recycle, downcycle en reduce van emmissies.” Tenslotte heeft de BBL nog een aantal beleidsaanbevelingen zoals transparant industrieel beleidskader met beleidsevaluaties, reconversieplannen, Vlaamse vertaling van de nieuwe tendens van de industriepolitiek, enz…

Anthonie De Lausnay is vakbondsafgevaardigde van het ABVV bij Covestro (het vroegere Bayer). Hij stelt dat syndicalisme een deel van de klassenstrijd is, om de vrije markteconomie te redden. De Lausnay: “Wij gaan voor waardig werk, sociaal en met een goed loon. Duurzaam werk ook, want ‘no jobs on a dead planet.” Daarbij verwijst de vakbondsman naar de 9^de duurzame ontwikkelingsdoelstelling:  ‘veerkrachtige infrastructuur opbouwen, inclusieve en duurzame industrialisatie bevorderen en innovatie stimuleren.’