Vreedzaam samenleven is de hoogste waarde

Farah Mehdaoui woonde tot voor kort in Deurne. Haar zonen gaan naar het Sint Lievenscollege in Antwerpen. Naar aanleiding van het Halloweenfeest ontstond een discussie tussen een leraar en een aantal leerlingen die echter is geëscaleerd. De jonge moeder voelt zich daar niet goed bij: “Het was het gespreksonderwerp op Whatsapp. Maar de meeste andere moeders hebben schrik om de discussie aan te gaan. De samenleving is zo verdeeld en uiteindelijk krijgen wij toch steeds maar ongelijk.”

Voor wie niet mee is: de discussie was begonnen omdat een aantal kinderen het Halloweenfeest een duivelsfeest vonden. Waarop een escalerende gesprek tussen leraar en leerlingen ontstond waarin geschermd werd met waarden en normen en waarin de leraar beweerde dat vrijheidsmening belangrijker is dan religie en dat hij dus best een Mohamed cartoon zou mogen tonen. Een dovemansgesprek dat echter later werd overgedaan met andere leerlingen maar deze keer werd opgenomen en nu wordt gedeeld op de sociale media.

Onze wereld verandert en wordt superdivers. Dat is nu eenmaal een realiteit. Als maatschappij moet je die veranderingen faciliteren zodat het samenleven met elkaar zo rimpelloos mogelijk verloopt. Maar dat vergt inspanningen. Zowel van de kant van de nieuwkomers als van de kant van het ontvangende deel. Nieuwkomers moeten zich de codes van het samenleven eigen maken. De zogenaamde oude Belgen worden op hun beurt in de contacten met deze nieuwkomers geconfronteerd met uitdagingen die hun eigen referentiekaders en hun eigen waarden en normen in vraag stellen. En dat kan heel ongemakkelijk zijn. Maar dat biedt de kans om over te gaan tot een introspectie. Zijn Belgen/Europeanen niet doordrongen van een superioriteitsgevoelen tegenover gekleurde medemensen?

Sinds de aanval vijf jaar geleden op het weekblad Charlie Hebdo is het bon ton om te stellen dat ‘vrije meningsuiting’ de hoogste waarde is in het Westen. Vrije meningsuiting is belangrijk, spotten om mensen pijn te doen, dat kan dan weer niet. En naar mijn gevoelen vervallen we te vaak in dat laatste. Dat veroorzaakt spanningen waar niemand beter van wordt. Het willens nillens vertonen van een cartoon waar mensen aanstoot aan nemen, enkel om maar te laten zien dat jouw waardenhiërarchie boven die van een andere staat, is denigrerend. En het legt een hypotheek op een vreedzame samenleving. We leven in een diverse samenleving, laat ons er dan werk van maken dat wij slagen in het samen leven. Het alternatief zijn spanningen die tot frustrateis en geweld kunnen leiden. Meer nog dan de vrije meningsuiting is vreedzaam samenleven de hoogste waarde die we moeten nastreven.